Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Raciborzu

Jak połączyć naukę i sztukę w jeden inspirujący dzień? Co mają wspólnego geografia i teatr w analizie ludzkich emocji oraz relacji ze światem?

Młodzież miała okazję doświadczyć tego wyjątkowego połączenia, uczestnicząc 25 listopada w wykładzie na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz w spektaklu dyplomowym “Fortissimo.”

W ramach długotrwałej współpracy z Uniwersytetem Jagiellońskim (Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej) młodzież klasy trzeciej i czwartej uczestniczyła w niezwykle interesującym wykładzie odnoszącym się do kontekstu geografii regionalnej.

Prowadzący, dr hab. Jarosław Balon, prof. UJ, holistycznie potraktował region Afryki, odkrywając przed słuchaczami jego geograficzną odmienność. Posiłkując się wieloma przykładami zależności pomiędzy elementami środowiska przyrodniczego (m.in. stosunki wodne, strefy klimatyczne, zbiorowiska roślinne), przeprowadził swoistą inwentaryzację geograficznych cech omawianej przestrzeni, podkreślając jej indywidualny charakter. To istotna (być może jedyna) droga do ukazania geografii jako zintegrowanej wiedzy o środowisku geograficznym człowieka, która pozwala odpowiedzieć na pytanie – czym wyróżnia się ten region na tle innych.

Profesor opisując geograficzną rzeczywistość przyrodniczą ograniczył wiedzę faktograficzną na rzecz wyjaśniania zjawisk, procesów i związków, używając przy tym klarownego języka dostosowanego do poziomu licealnego, co nadawało jego wykładowi wyjątkową przystępność.

Refleksje, uogólnienia i syntezy, przeplatane dawką humoru i solidną porcją wiedzy, wzbogacone fotografiami oraz innymi materiałami dokumentującymi, pozwoliły dostrzec i zrozumieć prezentowaną rzeczywistość z punktu widzenia geografii regionalnej. Ta perspektywa, uwzględniająca wszystkie aspekty środowiska, nie pomijając zmienności i dynamiki relacji pomiędzy jego elementami w czasie, nadała wykładowi wyjątkową wartość. Wzbudziła chęć głębszego zrozumienia omawianej rzeczywistości, a przede wszystkim pragnienie jej osobistego doświadczenia.

Ten wyjazd stał się również doskonałą okazją do uczestnictwa w wyjątkowym wydarzeniu społecznym, bo pozostającym w żywym kontakcie z artystami. Wieczorem młodzież miała przyjemność obejrzeć przedstawienie dyplomowe „Fortissimo” w reżyserii Marcina Libera, z tekstem Małgorzaty Czerwień.

Spektakl otwiera drzwi do świata skrywanego za murami Konkursu Chopinowskiego, w którym obok talentu splatają się ambicje, napięcia i emocje. To sceniczny pokaz artystycznego rozwoju i technicznych umiejętności studentów IV roku Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego, podsumowujący ich edukacyjną drogę.

Siłą tytułowego „fortissimo” są młodzi aktorzy. Każdy z dwunastu wykonawców, w tym nasza absolwentka Zuzia Wieczosek (matura 2020), zaprezentował się w co najmniej jednej z trzech scenicznych form: monologu, dialogu, etiudzie indywidualnej lub zbiorowej. Mistrzowsko opowiadali zarówno o scenie i kulisach Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina, jak i o ludziach związanych z tym światem. To historia balansująca między dramatem a momentami subtelnego, ironicznego humoru, która wciąga widza nie tylko za sprawą fabuły, lecz także dzięki głębokiej analizie rozterek moralnych, w które wplątane są ambicje i bezgraniczna walka o zwycięstwo. Dla głównych bohaterów, zmagających się z przekonaniem, że „liczy się tylko pierwsze miejsce”, porażka staje się osobistym dramatem, który zmusza ich do stawiania trudnych pytań: czy być wiernym sobie, czy spełniać oczekiwania innych? Czy zachować konserwatyzm wykonawczy, czy może przekraczać granice artystycznej swobody? Czy zakończyć muzyczną karierę i porzucić marzenia o zwycięstwie, czy też podnieść się i walczyć o nie dalej?

Każde wspomniane nazwisko pianisty (Martha Argerich, Ivo Pogorelić, Krystian Zimerman), które z upływem czasu nabrało rozgłosu bądź urosło do rozmiarów legendy, wnosi tutaj swój ciężar i znaczenie, dopowiadając emocjonalną warstwę do opowieści o konkursach sprzed lat.

Przekaz spektaklu wzmacnia minimalistyczna scenografia, doskonale współgrająca z oszczędnymi środkami wyrazu, takimi jak przygaszone światło i subtelna muzyka Chopina. Te elementy nie tylko oddają hermetyczny świat konkursu, lecz także stanowią alegorię skrywanych ambicji. Cisza, zastosowana w spektaklu i nawiązująca do utworu 4’33”, przypomina, że nigdy nie jest ona absolutna – zawsze towarzyszą jej dźwięki otoczenia. To właśnie one zapraszają widza do głębszej interpretacji i aktywnego odbioru przedstawienia.

Nauka i sztuka, choć pozornie alternatywne i wykluczające się, w rzeczywistości często się przenikają. Obie te dziedziny upraszczają otaczający nas świat oraz życie społeczne, by w określonych ramach czasowych i przestrzennych skupić się na złożonych kwestiach – zarówno tych społecznych, jak i poznawczych. Zarówno teatr, jak i geografia analizują, w jaki sposób człowiek nawiązuje relacje z otoczeniem, tworząc różnorodne narracje, by lepiej zrozumieć dynamikę świata oraz ludzkie emocje i dążenia.

Urszula Majewska